Ο Τάσος Σεβαστειάδης γράφει για το δημοτικό τραγούδι
 

Το Δημοτικό τραγούδι είναι η κυριότερη καλλιτεχνική έκφραση της κοινωνίας της υπαίθρου, μιας κοινωνίας με κλειστή σπιτική οικονομία, που έζησε για πάρα πολλούς αιώνες μέσα στις ίδιες κοινωνικό-οικονομικές συνθήκες.

Στην ουσία ενυπάρχουν μέσα του συνδεδεμένα τρία οργανικά στοιχεία. Το πρώτο είναι η λαϊκή ποίηση, το δεύτερο είναι η μουσική και το τρίτο είναι ο χορός.

Ο ποιητικός στίχος του Δημοτικού τραγουδιού είναι εξαιρετικά πλούσιος και νοηματικός και πολλά Δημοτικά τραγούδια αποτελούν μνημεία της λογοτεχνίας μας, καθώς αυτό είναι ανόθευτο, δηλαδή η ξένη επίδραση είναι μικρή και γι ‘ αυτό αποτελεί την πιο αυθεντική έκφραση του ελληνικού λαϊκού πολιτισμού.

Δημιουργός του είναι ο ίδιος ο λαός. Λαϊκοί άνθρωποι με αυξημένη καλλιτεχνική ευαισθησία. Γίνονται ασυνείδητα φορείς της προφορικής ποίησης της Αγροκτηνοτροφικής ομοιογενούς κοινωνίας. Δεν έχουν συνείδηση προσωπικού δημιουργού μιας και δουλεύουν με παραδοσιακό υλικό που εκφράζει τα αισθήματα και τις αντιλήψεις της κοινότητας.

Γι’ αυτό κυκλοφορούν τα δημιουργήματά τους ανώνυμα. Η σύνθεση ενός τραγουδιού μπορεί να συνδέεται με τις καθημερινές ασχολίες ή με συλλογικές εκδηλώσεις.

Όταν ένα καινούριο τραγούδι ανταποκρίνεται στο κοινό αίσθημα γίνεται αυτόματα μέρος της προφορικής παράδοσης. Θα διαδοθεί από στόμα σε στόμα και θα γίνει κοινό κτήμα. Καθώς περνά από μια περιοχή στην άλλη ή από μια γενιά στην άλλη, υφίσταται μια σειρά από μικρές αλλαγές, π.χ. τοπικό γλωσσικό ιδίωμα, τοπικές παραδόσεις, τοπικοί ήρωες, τοπωνύμια, πρόσφατα γεγονότα κτλ., ή αποβολή ακατανόητων εκφράσεων, άστοχων πλεονασμών, παραφορά άγνωστων ονομάτων, ή διόρθωση μετρικών σφαλμάτων. Έτσι μέσα από μια μακροχρόνια επεξεργασία από το στόμα του λαού αποκτούν μια καλλιτεχνική αρτιότητα.

Με αυτήν την έννοια τα Δημοτικά τραγούδια είναι δημιουργία ενός συλλογικού υποκειμένου που εκφράζουν την αισθητική, τη βιοθεωρία και την κοσμοαντίληψη της αγροκτηνοτροφικής κοινωνίας της υπαίθρου στο σύνολό της. Η περιοχή των Γρεβενών και από άποψη όρων (κλειστή σπιτική οικονομία – Αγροκτηνοτροφικός πληθυσμός) αλλά και λόγω του ανάγλυφου της γεωγραφικής της δομής (περικλείεται από τα όρη Μπούρινος, Σινιάτσικο, Καμβούνια, Όντρια, Γράμμος, Σμόλικας και όλη τη Βόρεια Πίνδο), αποτέλεσε έναν γεωγραφικό χώρο που το Δημοτικό τραγούδι αναπτύχθηκε και έγινε τρόπος ζωής. Την περίοδο της Κατοχής από τους ΝΑΖΙ-Γερμανούς και την οργανωμένη Λαϊκή Αντίσταση του λαού της περιοχής, το Δημοτικό Τραγούδι γνώρισε μια νέα άνθηση, μιας και τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα έπαιξαν σημαντικό ρόλο προς αυτήν την κατεύθυνση.

Έτσι, το Δημοτικό τραγούδι στην περιοχή των Γρεβενών με τα στοιχεία και το ύφος των συνθηκών που αναπτύχθηκε, του δίνει ένα κάλλος που επιτρέπει σε μας τους Γρεβενιώτες να μιλάμε για το ΓΡΕΒΕΝΙΩΤΙΚΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ.

Τα Γρεβενιώτικα Δημοτικά τραγούδια με το τοπικό τους γλωσσικό ιδίωμα είναι τραγούδια ντόπια, γεννήθηκαν στην περιοχή μας, αλλά διαδόθηκαν και σε άλλες περιοχές της χώρας μας. Πολλά Δημοτικά που τραγουδιούνται στον τόπο μας τα έφεραν από άλλες περιοχές οι κατά καιρούς μετανάστες και πρόσφυγες που μπόλιασαν εδώ. Μεγάλη αλληλοεπιρροή είχαμε με το Ηπειρώτικο Δημοτικό Τραγούδι, μιας και τα Γρεβενά ήταν η είσοδος- έξοδος της Ηπείρου για το Κέντρο των τότε εξελίξεων, που ήταν η Κωνσταντινούπολη.

Το Γρεβενιώτικο Δημοτικό Τραγούδι (κατά ένα μέρος του) καταγράφηκε από τις εκδόσεις:

• των Αλ.Ζγώνη – Αθ.Ράχου το 1938 : Δημοτικά Τραγούδια Γρεβενών.
• από τη Νομαρχία Γρεβενών το 1970 : Ανθολογία Δημοτικών Τραγουδιών της περιοχής Γρεβενών.
• Κώστα Καραπατάκη : Γάμος του παλιού καιρού και άλλα βιβλία του εθνικής εμβέλειας λαογράφου των Γρεβενών.
• Κ.Σπανός το 1986 : Δημοτικά Τραγούδια της Δεσκάτης
• Ζαχ.Δρόσου : Τα Τραγούδια της Πασχαλιάς στον Αη-Γιώργη Γρεβενών.
• ΝΕΛΕ Γρεβενών το 1993 : Δημοτικά Τραγούδια Γρεβενών. Τα Δημοτικά τραγούδια Γρεβενών καταγράφηκαν (περίπου 500 τραγούδια) από όλες τις κατηγορίες σύμφωνα με την ταξινόμηση του Ν.Πολίτη, όπως Επικά, Λυρικά, Γάμου, Αγάπης, Μοιρολόγια, Σατιρικά κτλ.

ηλεκτρονική εφημερίδα
www.fora.gr/grevena
grevena.net

Αυτό το site έχει κατασκευαστεί από τη ΦΟΡΑ