Τα Γρεβενά στα τέλη του 19ου αιώνα
Από έκθεση για την περιοχή του Τχη Σχινά Νικόλαου το έτος 1886

Είναι γνωστό σε όλους ότι η περιοχή των Γρεβενών και ιδιαίτερα ο ορεινός όγκος στα τέλη του 19ου αιώνα, έσφυζε από ζωή και οικονομική ευμάρεια.
Η κτηνοτροφία είχε αναπτυχθεί τόσο πολύ που αρκετοί  μεγαλοκτηνοτρόφοι , επειδή δεν επαρκούσαν τα βοσκοτόπια, εγκαταστάθηκαν σε άλλες περιοχές, δημιουργώντας νέους οικισμούς.
Στα τέλη λοιπόν του 19ου αιώνα, που είχαν αρχίσει τα διάφορα εθνικιστικά κινήματα στην Βαλκανική , η Ελληνική κυβέρνηση απέστειλε στην περιοχή μας τον Τχη Σχινά Νικόλαο να εξετάσει την κατάσταση και να υποβάλλει έκθεση για τον πληθυσμό αλλά και την οικονομική κατάστασή της.
Στον παρακάτω πίνακα αναγράφονται οι ονομασίες των χωριών και οικισμών της εποχής εκείνης . Μερικοί από αυτούς τους οικισμούς δεν υπάρχουν σήμερα ενώ δεν αναγράφονται άλλοι που δημιουργήθηκαν μεταγενέστερα.

ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ	ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ 19ου αι.	ΚΑΤΟΙΚΟΙ (19ο αι.)
1.ΑΒΔΕΛΛΑ	ΑΒΔΕΛΛΑ	830
2.ΑΓΑΛΑΙΟΙ	ΑΓΑΛΑΙΟΙ	50
3.ΑΓ.ΓΕΩΡΓΙΟΣ	ΤΣΟΥΡΧΛΙ	200
4.ΑΗΔΟΝΙΑ	ΣΤΕΖΑΧΙ	160
5.ΑΙΜΙΛΙΑΝΟΣ	ΓΚΡΙΝΤΑΔΕΣ	240
6.ΑΛΑΤΟΠΕΤΡΑ	ΤΟΥΣΙ	60
7ΑΜΥΓΔΑΛΙΕΣ	ΠΕΚΡΙΒΕΝΙΤΣΑ	240
8.ΑΝΑΒΡΥΤΑ	ΒΡΑΣΙΝΟ	90
9.ΑΝΘΡΑΚΙΑ	ΜΑΝΕΣΗ	55
10.ΑΝΟΙΞΗ	ΓΚΡΑΙΟΝΣΙ	60
11.ΑΣΠΡΟΚΑΜΠΟΣ	ΑΣΠΡΟΚΑΜΠΟΣ	60
12.ΒΑΡΗ	ΒΑΡΙΩΤΑ	90
13.ΔΕΣΠΟΤΗΣ	ΣΝΙΧΟΒΟ	80
14.ΔΗΜΗΤΡΑ	ΑΡΑΠΙ	95
15.ΔΙΑΚΟΣ	ΛΙΜΠΙΝΟΒΟ	150
16.ΔΙΠΟΡΟ	ΧΟΛΕΝΙΤΣΑ	145
17.ΔΟΞΑΡΑΣ	ΜΠΟΥΡΑ	40
18.ΕΛΑΤΟΣ	ΝΤΟΒΡΑΝΙ	90
19.ΕΛΑΦΙ	ΠΙΝΙΑΡΙ	45
20.ΕΛΕΥΘΕΡΟ	ΚΟΝΤΣΑΙΩΤΙ	115
21.ΕΛΕΥΘΕΡΟΧΩΡΙ	ΕΛΕΥΘΕΡΟΧΩΡΙ	55
22.ΕΞΑΡΧΟΣ	ΟΞΟΡΧΟΝ	135
23.ΖΙΑΚΑΣ	ΤΙΣΤΑ	220
24.ΙΤΕΑ	ΒΟΥΡΚΠΟΒΟ	40
25.ΚΑΛΑΜΙΤΣΙ	ΚΑΛΑΜΙΤΣΙ-MANI	90
26.ΚΛΗΜΑΤΑΚΙ	ΔΟΒΡΟΥΝΙΤΣΑ	135
27.ΚΑΛΗΡΑΧΗ	ΠΡΑΒΟΝΙΣΤΑ	130
28.ΚΑΛΟΧΙ	ΚΑΛΟΧΙ	90
29.ΚΑΡΠΕΡΟ	ΔΗΜΗΝΙΤΣΑ	180
30.ΚΗΠΟΥΡΕΙΟ	ΚΗΠΕΡΓΙΟ	460
31.ΚΙΒΩΤΟΣ	ΚΡΙΣΤΣΙ	140
32.ΚΝΙΔΗ	ΚΟΠΡΙΒΟΥ	100
33.ΚΟΚΚΙΝΙΑ	ΣΟΥΜΠΙΝΟ	75
34.ΚΟΛΟΚΥΘΑΚΙ	ΚΟΛΟΚΥΘΑΚΙ	70
35.ΚΟΣΜΑΤΙ	ΚΟΥΜΑΤΙ	170
36.ΚΡΑΝΙΑ	ΚΡΑΝΙΑ	720
37.ΚΥΔΩΝΙΕΣ	ΒΑΝΙΤΣΙΚΟΝ (Βαντσκό)	250
38.ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ	ΛΙΒΙΣΤΙ	45
39.ΛΑΒΔΑ	ΛΑΒΔΑ	140
40.ΛΑΓΚΑΔΙΑ	ΖΑΠΑΝΤΑΙΟΙ	92
41.ΛΕΙΨΙ	ΛΕΙΨΙ	60
42.ΛΟΧΜΗ	ΒΙΤΖΙ	60
43.ΜΑΥΡΑΝΑΙΟΙ	ΜΑΥΡΑΝΑΙΟΙ	130
44.ΜΑΥΡΟΝΟΡΟΣ	ΜΑΥΡΟΝΕΛΟ	100
45.ΜΕΛΙΣΣΙ	ΜΠΛΙΕΣΑ	80
46.ΜΕΣΟΛΑΚΚΟΣ	ΖΥΓΟΣΤΙ	90
47.ΜΕΣΟΛΟΥΡΙ	ΜΕΣΟΛΟΥΡΙ	130
48.ΜΗΛΙΑ	ΜΗΛΙΑ	105
49.ΜΙΚΡΟΛΙΒΑΔΟ	ΛΑΜΠΑΝΙΤΣΑ	58
50.ΜΟΝΑΧΗΤΙ	ΜΑΝΟΧΗΤΙ	265
51.ΝΕΟΧΩΡΙ	ΓΟΥΡΟΥΝΑΚΙ	75
52.ΟΡΟΠΕΔΙΟ	ΒΕΛΙΩ	105
53.ΠΑΛΑΙΟΚΑΣΤΡΟ	ΠΑΛΗΟΚΑΣΤΡΟΝ	360
54.ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙ	ΠΑΛΗΟΧΩΡΙ	95
ΠΑΛΙΟΥΡΙΑ	ΤΑ ΕΝΝΕΑ ΖΜΝΙΑΤΣΙΑ
55.ΠΑΝΑΓΙΑ	ΤΟΡΝΙΚΙ	110
56.ΠΑΝΟΡΑΜΑ	ΜΑΡΓΑΝΑΙΟΙ	90
57.ΠΕΡΙΒΟΛΙ	ΠΕΡΙΒΟΛΙ	1520
58.ΠΙΣΤΙΚΟ	ΠΕΣΚΟΝ	90
59.ΠΟΛΥΝΕΡΙ	ΒΟΥΔΙΝΣΚΟ	190
60.ΠΟΛΥΡΑΧΟ	ΡΙΑΧΟΒΟ	25
61.ΠΟΝΤΙΝΗ	ΤΟΡΙΣΤΑ	55
62.ΠΟΡΟΣ	ΓΚΟΣΤΟΜΙ	100
63.ΠΥΛΩΡΟΙ	ΠΥΛΩΡΗ	105
64.ΡΟΔΙΑ	ΡΟΚΤΟΒΙΣΤΙ	110
65.ΣΑΜΑΡΙΝΑ	ΣΑΜΑΡΙΝΑ	3200
66.ΣΑΡΑΚΙΝΑ	ΣΑΡΑΚΙΝΑ	210
67.ΣΕΙΡΗΝΙ ΜΕΓΑΛΟ	ΣΕΙΡΗΝΙ ΜΕΓΑΛΟ	180
68.ΣΕΙΡΗΝΙ ΜΙΚΡΟ	ΣΕΙΡΗΝΙ ΜΙΚΡΟ	90
69.ΣΙΤΑΡΑΣ	ΣΙΤΟΒΟ	160
70.ΣΜΙΞΗ	ΣΜΙΞΗ	310
71.ΣΠΗΛΑΙΟ	ΣΠΗΛΑΙΟΝ	253
72.ΣΤΑΥΡΟΣ	ΠΑΛΙΟΧΩΡΙ	50
73.ΣΥΔΕΝΔΡΟ	ΤΡΙΒΕΝΙ	90
74.ΤΑΞΙΑΡΧΗΣ	ΚΙΣΚΟΝ	135
75.ΤΡΙΚΩΜΟ	ΖΑΧ(Λ)ΛΟΒΟ	260
76.ΦΕΛΛΙΟ	ΦΥΛΗ	88
77.ΦΙΛΙΠΠΑΙΟΙ	ΦΙΛΙΠΠΑΙΟΙ	230
78.ΓΡΕΒΕΝΑ(Κασαμπάς)	ΓΡΕΒΕΝΑ	300
79.ΓΡΕΒΕΝΑ(Βαρόσι)	ΓΡΕΒΕΝΑ	100
80. ΑΕΤΙΑ	ΤΣΟΥΡΙΑΚΑ	30
81.	ΧΡΙΣΤΟΣ	20
82. ΜΥΡΣΙΝΑ	ΓΚΟΥΝΜΠΛΑΡΑ	40
83.	ΡΟΜΠΑΡΙ	30
84. ΛΑΓΚΑΔΑΚΙ	ΛΟΥΤΣΙΝΙΝΟ	25
85.	ΝΙΣΙΝΙΚΟΝ	35
86. ΠΑΝΑΓΙΑ	ΠΑΛΙΟΤΟΥΡΝΙΚΟ	70
87.	ΜΠΟΥΠΙΝΟ	45
88. ΔΑΦΝΕΡΟ	ΒΑΪΠΕΣ	60
89. ΠΟΛΥΔΕΝΔΡΟ	ΣΠΑΤΑ	90
90.	ΠΑΛΗΟΚΟΠΡΙΑ	45
91. ΚΡΙΘΑΡΑΚΙΑ	ΚΡΙΘΑΡΑΚΙΑ	55
92. ΜΕΓΑΡΟ	ΡΑΝΤΟΣΙΝΙΤΣΑ	295